Ongewenst gedrag op de werkvloer? Meld het!

Als werknemer kun je te maken krijgen met ongewenst gedrag. Sterker nog; dat komt veel vaker voor dan gedacht. Uit onderzoek van TNO komt naar voren dat maar liefst 1,2 miljoen werknemers te maken hebben met pesten, (seksuele) intimidatie en discriminatie. Dat is 1 op de 6 werknemers.

Het zeer beperkte aantal meldingen staat daarmee in schril contrast. Grensoverschrijding is kennelijk een ingewikkeld thema. Ook roept het de vraag op wanneer het gedrag ongewenst is en waar de grens ligt. En eigenlijk wil je het liefst dat het in jouw bedrijf niet voorkomt.

Misschien overkomt het je en houd jij je mond uit angst of schaamte. In dit artikel een dringende oproep aan alle slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag: Meld het!

Werkgever moet optreden
Jouw werkgever is namelijk wettelijk verplicht om psychosociale arbeidsbelasting te voorkomen. Hieronder vallen pesten, discriminatie, agressie/geweld en (seksuele) intimidatie. Pesten is herhaald ongewenst negatief gedrag, waartegen iemand niet in staat is zich te verdedigen. Bij discriminatie is er sprake van ongelijke behandeling op basis van persoonlijke kenmerken. Seksuele intimidatie op het werk is elke vorm van seksuele toenadering, verzoeken om seksuele gunsten of ander seksueel getint verbaal, non-verbaal of fysieke gedrag in de werkomgeving die als ongewenst wordt ervaren.

Een werkgever moet hiervoor beleid opstellen en uitvoeren. Een vertrouwenspersoon aanstellen kan een belangrijk onderdeel van dat beleid zijn. Het kan zijn dat er gedragsregels gelden of dat er een klachtenprocedure van toepassing is. Het is goed om hier kennis van te nemen. Je kunt dat vaak checken op het intranet of via HR.

De klant is koning maar alleen als hij zich zo gedraagt
Los van de werkvloer wordt agressie en geweld ook (te) vaak veroorzaakt door buitenstaanders (klanten, patiënten). Dit komt vooral voor in de gezondheidszorg, onroerend goed, detailhandel, publieke diensten en onderwijs. Uitgescholden worden, bedreigd worden, bespuugd worden of iemand die een tik uitdeelt. Bijna 1 op de 4 werknemers had in 2016 te maken met ongewenst gedrag door klanten, patiënten, leerlingen of andere externen.

Onacceptabel. Het is belangrijk dat ook hier duidelijk beleid wordt gevoerd door je werkgever. Hij is verantwoordelijk voor jouw veilige werkomgeving. Krijgen klanten hun zin of wordt hen duidelijk gemaakt dat dergelijk gedrag onacceptabel is? Maak ook daar melding van. Voor jezelf en je collega’s!

Neem jezelf serieus
Hoe komt het eigenlijk dat we zo weinig meldingen zien? Maar liefst 90 % van pesterijen, intimidatie of discriminatie wordt nooit officieel gemeld. Dat heeft vaak te maken met schaamte of angst. Je kunt bang zijn dat het ongewenste gedrag van kwaad tot erger wordt. Of dat je niet geloofd wordt.

Als je het gevoel hebt dat jouw grenzen overschreden worden, neem het dan serieus. In de praktijk gebeurt het vaak, dat je een pesterij afdoet als een grapje of een ongewenste aanraking als “ik zal het me wel ingebeeld hebben”. Of dat jij dat wel kunt hebben. Maar het verpest je werkplezier voor vele uren per week en uiteindelijk mogelijk zelfs je plezier in het leven.

Als het lang duurt of de werkdruk is hoog, dan kun je er ziek van worden. Geloof dus in jezelf; je bent het meer dan waard om je niet te laten pesten, discrimineren of intimideren. En schaam je niet; het kan iedereen overkomen. Waarschijnlijk hebben je collega’s er ook last van.
Als jij je eigen grenzen serieus neemt, dan kun je ze ook naar anderen toe aangeven.

Maak het inzichtelijk voor jezelf

Ga brieven, mails, gesprekken, gevoelens, gebeurtenissen bijhouden voor jezelf. Maak er een verslag van en werk dat steeds bij. Dat geeft structuur voor jezelf. Daarnaast wordt het patroon van het ongewenst gedrag dan inzichtelijk. Het kan je later helpen als je eventuele stappen gaat ondernemen.

Ga in gesprek
Erken dat je te maken hebt met grensoverschrijding en praat erover. Alleen dat al maakt de last minder zwaar. Je kunt erover praten met je leidinggevende. Als dat niet mogelijk is of een te grote stap is, neem dan contact op met de (interne) vertrouwenspersoon.

Als jouw werkgever een veilige werkomgeving belangrijk vindt, zal hij een vertrouwenspersoon aangesteld hebben. En ook aandacht besteden aan de kwaliteit van de vertrouwenspersoon. Je kunt ervan uitgaan dat jouw gesprek met de vertrouwenspersoon vertrouwelijk is.

Mocht intern melden niet lukken, dan kun je vragen of je contact mag leggen met een externe vertrouwenspersoon. Je kunt dit het beste overleggen met iemand van HR. Iemand van de OR kan hier mogelijk ook een rol in spelen. Via de Landelijke vereniging van vertrouwenspersonen (www.lvvv.nl) vind je iemand bij jou in de buurt.

Werkwijze van een Vertrouwenspersoon
Een vertrouwenspersoon is opgeleid en gecertificeerd om jou te begeleiden bij een melding. Daarnaast is het iemand die integer is, goed kan luisteren en vertrouwelijkheid garandeert. Je kunt telefonisch contact opnemen voor een afspraak. In eerste instantie kun je je verhaal doen. Dat lucht vaak al enorm op!

Tijdens een afspraak kun je vrijuit de situatie met de vertrouwenspersoon bespreken. Als jij eraan toe bent, worden de mogelijke oplossingsrichtingen verkend. Jij kiest welke oplossing het beste bij jou en de situatie past. De vertrouwenspersoon helpt je bij het uitwerken van de oplossing, om te evalueren of de oplossing resultaat heeft opgeleverd of een andere richting te kiezen. 

Mogelijkheden waar je aan kunt denken:

• Je doet niets
• Je lost het zelf op door in gesprek te gaan met veroorzaker
• Je lost het samen met je leidinggevende op
• Je gaat samen met een bemiddelaar en de pleger om de tafel
• Je dient een klacht in
• Je doet aangifte

Wat je ook kiest, de vertrouwenspersoon blijft naast je staan en schetst je de gevolgen van elke optie. En vertrouwelijkheid is gegarandeerd. Tot de nazorg behoort ook dat jij geen negatieve effecten ondervindt van het feit dat je geklaagd hebt.

Werkplezier heb/maak je samen
In een werkomgeving waar je op een positieve wijze met elkaar omgaat, waar uitgesproken kan worden wat je bezighoudt, waar leidinggevenden aandacht schenken aan gewenst gedrag, daar werken mensen graag en blijven lang. En voor werkplezier en een goede sfeer zorg je met elkaar. Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid.
Begin bij jezelf en het zal een positieve uitwerking hebben op je omgeving.